Kunst

Ik hoor ze weer, de ijle hoge stemmen, zuiver als het helderste kristal.  Afrikaanse diamanten  die opstijgen in de kale betonnen ruimte.  Stemmen uit glimmende zwarte koppen, ontdaan van hun lijf dat achter een decorstuk verborgen is. Ontroerende klaagliederen uit de kelen van een vierkoppig Namibisch koor als achtergrondmuziek bij een theaterproductie die ik vorig jaar gezien heb op het Holland Festival.

Exhibit B. Afrikanen tentoongesteld als bezienswaardigheid.  Een voorstelling  - meer een  tableau vivant -  die me deed rillen. Me stil deed vallen. Me deed huilen.  Een directe, pijnlijke en indringende confrontatie met kolonialisme en racisme. Een  vlijmscherpe aanklacht tegen de schokkende 19e- en vroeg 20e-eeuwse traditie van de ‘menselijke dierentuin’.  Ons koloniale verleden werd pijnlijk voelbaar gemaakt.

Klassieke ( lees: westerse) muziek in Afrika. Komend in slechts een klein stukje ervan, Gambia, heb ik me vaak afgevraagd hoe het zit met Afrika en klassieke muziek. Toen ik op de Gambiaanse radio een stukje uit de Mattheus hoorde was Tapha reuze verbaasd. Wat was dat nou voor muziek? Hij kende alleen reggae, hiphop. Ik realiseerde me dat ik eigenlijk nooit Mozart, Handel of Bach gehoord had in Gambia. Het antwoord wordt me aangereikt middels het nieuwe programma van het Holland Festival. Een nog geen twintigjarige countertenor uit Congo als middelpunt van een theatervoorstelling met dans en muziek. Serge Kakudji en dertien muzikanten uit Kinshasa combineren Westerse barok aria’s met pop, rock, jazz.  Daar moet ik heen, wat het ook kost.

Ik ben een cultuurbarbaar als je dat afmeet aan het aantal voorstellingen dat ik per jaar zie. Het is te duur. Als ik het al op kan brengen bedenk ik me wel tien keer wat ik met datzelfde geld in Afrika kan doen. Hoeveel zakken rijst? Hoeveel dagen eten voor een hele familie? Maar heel soms schuif ik dat terzijde en boek kaartjes. Dat moet. Het maakt me gelukkig – of verdrietig – maar altijd kom ik er vol energie en nieuwe ideeën vandaan.  Het is niet eens een echte verliespost, ik draag de voorstelling een jaar met me mee zoals blijkt uit mijn herinnering aan de zwarte koppen van het Namibische koor.
Kunst omdat het moet.